රිදී පහන් වැට

අපේ ගෙදර බොහොම වයසැති චිමිනි ලාම්පුවක් තිබුනේය. මේ කියන ලාම්පුව  ඒ කාලේ අප සිටි ගුරුනිවාසයේ තිබු වටිනාම බඩු  මුට්ටු කිහිපයෙන් එකකි.එය  මට මතක කාලයේ හිටන් අපේ ගෙදර තිබුනේය. හැත්තෑහතර  අවුරුද්දේ දවසක් තාත්තා උදෙන් කොළඹ යන්නට ලැස්ති වී අපි සියලු දෙනාම  ඇහැරවන විට පවා  කළුවර තුරන්වී නොතිබිණි. පාන්දර පහට විතර වෙන්නට ඇති.

පුතේ නැගිටලා බලන්න . අයියලා ඇඳ  යට බලන්න . අක්කලා දොර මුල්ලේ බලන්න .

මොකක්ද නැති වෙලා තියෙන්නේ.?

 තාත්තගේ  සපත්තු දෙක

ඒ කාලයේ තාත්තා සුදෝසුදු නැෂනල් සුට් එක ඇඳ  කළු සපත්තු දෙකක් දැම්මේ විශේෂ ගමනක් යනකොට පමණි.  ඉතින් සපත්තු තියන්නට ව්ශේෂ තැනක් නොතිබුණු  අපේ ගෙදර දොර මුල්ලක හෝ ඇඳක් යට සඟවා තැබෙන සපත්තු දෙක මාස ගණනකට වරක් එලියට එයි. එක වරක් එසේ සොයා  ගත් සපත්තුවට කකුල  දමද්දීම තාත්තා කෑ ගසාගෙන කකුල එලියට ගත්තේය.
කකුල  එලියට ආ අතර එය පසු පස ආවේ මරහඬතලාගෙන (ඒක ඇහුනේ නැත. මට හිතුනු ශබ්දයකි)  තඩි ගෙම්බෙකි.

මද කළුවරේ තාත්තාගේ සපත්තු හොයන්නට පළමුවෙන්  වුවමනා දේ ටෝච්  එකයි.ඒකත්  කොහේදෝ කියා හොයා ගන්නට .නැත.
අයියා නිදිමතේ වැනි වැනී  සාලේ  තිබුණු  චිමිනි  ලාම්පුව අතට ගත්තේ ටෝච් එක වෙනුවටය.

චිමිනි ලාම්පුව පෙරලී බිම වැටුනේය. චිමිනිය කුඩු වී  ගොස් ලාම්පුව පෙරලී ගියේය. වාසනාවකට චිමිනිය පමණක් කුඩු පට්ටම් වී හැම තැනම ගිනි ඇවිලෙන්නේ නැතිව ලාම්පුව නිවී ගියේය. වීදුරු කටු තිබෙන නිසා දවල් වෙලා ඒවා අහුලන තුරු කටු විසිරුණු කලාපය ගෝනි පඩන්ගුවලින් වසා දැමීමට අම්මා පියවර ගත්තාය.
අයියාට එහෙන් මෙහෙන් තරවටු  එල්ල විය.
බොරු කලබලේ! පරිස්සමක් නෑ . ඔච්චර නිදිමතද ඉලන්දාරියා .

අයියාට ටිකක් බනිද්දී මට ජොලියක් ගියේ කලින් දා රෑ නිදා ගන්න ගොස් ඇඳේ අයින බෙදා ගන්නට බැරිව අපි දෙන්නා අතර දිග්ගැහුණු අරෝව ඒ වෙනකොටත් වියැකී  ගොස් නොතිබුණු නිසාය.

තාත්තා පිටත්ව ගිය පසු අපි නිදා ගත්තෙමු. දහවල් වී ඇහැරෙන විට අම්මා  ලාම්පු චිමිනියේ වීදුරු කටු ඉවත් කර ගේ අතු පතු ගා කිරිහොදියි බතුයි පිගන් වලට බෙදා තිබුණාය.

මම චිමිනිය අහිමිව මේසේ කෙළවරක බලියාගෙන සිටින ලාම්පුව දෙස බලා සිටිද්දී එහි පිත්තල බඳ  තැලී ගොස් තිබෙනවා දුටුවෙමි. අයියාට ටිකක් තද දඬුවමක් අරන් දෙන්න ලැබුණු චාන්ස්  එක.
'මෙන්න අම්මේ අයියා  චිමිනිය විතරක් නෙවයි පිත්තල ලාම්පුවත් බිඳලා'.මම කේලම ඇද බෑවෙමි.

අම්මා ලඟට ආවාය. හොඳින් ලාම්පුව දෙස බලා සිට මුවට මදහසක් නංවා ගත්තාය. ඕක ඉස්සර තැලිච්ච එකක්.

ඒ කොහොමද කවදාද? අපේ ඔවිනි මෙන් දවසකට ප්‍රශ්න හාරසීයක් විතර අහන මම අම්මා උත්තරේ දෙන තුරු චීත්ත පොටේ දැවටී දැවටී එකම ප්‍රශ්නය අහුවෙමි.
අම්මා ඒ ප්‍රශ්නයට උත්තර දුන්නේ  ඊට අවුරුදු ගානකට පස්සේ දවසකය. හැබැයි ඇය මුළු කතාවම කිව්වේ වරින්වර සෞම්‍ය කල්පනාවල නියැලෙමින් තනිවම හිනා වෙමිනි.

පිත්තල ලාම්පුව තැලී තිබුනේ මොකක්දෝ පුංචි කාරනාවකින් පටන් ගත් දබරයකදී කේන්තිය පිටකරගනීමට බැරිව තාත්තා විසින් ලාම්පුව අල්ලා පොළොවේ ගසා තිබු නිසාය.

ඒත් ප්‍රහේලිකාවක්‌  මගේ හිතේ නලියයි. ඇයි  තාත්තා එදා මේ තරම් නපුරු වුනේ , තාත්තා හරිම අසාදාරණයිනේ ?

මා  මුවින් නොඇසූ ප්‍රශ්නවලට අම්මා පිළිතුරු දුන්නාය.
තාත්තා දන්නා තෙක්කට  බඩුවක් මුට්ටුවක් පොළොවේ ගහලා තියෙන්නේ එදා තමයි. ආයේ කවදාවත් ඒ තරම්  රණ්ඩු  වුනෙත් නෑ.
මිනිහෙකුට කේන්ති යන්න ඉතින් හේතුවක් අහේතුවක් තියෙන්න ඕනියෑ .

අමමා තාත්තාට සැලකුවේ භක්තිමත් ගුරුවරයෙකුට මෙන්ය. එයටද හේතුවක් තිබෙයි . තාත්තා  හා හා පුරා උගන්වන්නට ආ පාසලේ ජෙෂ්ට පන්තියේ සිටි සිත්ගත් සිසුවිය අම්මාය. මේ ආදර කතාව ඉන් එහාට මල් පල ගැන්වී සුන්දර ආදර කතාවක් බවට පත් විය.

 අම්මා  හා තාත්තා දබර කරගත් තව  දවසක් මට මතකය. ඒ මහපතනේ මුත්තා මියගිය දවසේය. අපිට දුරින්වත් නෑයෙකු නොවන මහපතනේ මුත්තා හදිස්සියේ මිය ගිය දවසේ කුස්සියේ කෙරුණු කතා බහ මේ විදිහය ;
‘අම්මා දැන් මයේ හිතේ උන්දැට හැත්තෑපහක් විතර වෙනවා ඇති’.
‘මොන ඊට වැඩියි අසුවත් පැනලා ඇති . අපි දන්නා කාලෙත් වයසයිනේ.’
‘එච්චර වෙන්නේ කොහෙද උන්දැගේ පොඩි දුවට තාම අවුරුදු විස්සක් ඇති’
නෑ!  කාට?  එයාට   තිහ පැනලා ඇති.
මෙන්න මෙහෙම පටන් ගත්  කතාව ටිකකින් දුරදිග ගියේය
අසුවයි !
නෑ  හැත්තෑපහයි !
තාත්තා   දඩස් ගා පුටුව තල්ලු කළේය
හැත්තෑපහ තමයි දන් නැති දේවල් කතා කරන්න එපා.

 මං කියන කිසි දෙයක් පිලි ගන්නේ නෑ . හැමදාම ඔහොමයි. හැමදේම ඔහොමයි.අම්මා හඬන්නට පටන් ගත්තාය
දබරය  දුර දිග ගොස් අම්මාත් තාත්තාත් එදා කෑම කෑවේත්  නැත.
 අම්මා අඬ අඬා කියවයි. තාත්තා කේන්තියෙන් ගේවටේ සක්මන් කරයි.

මේ මොන විකාරයක්ද  කොහෙවත් ඉන්න,මැරිච්ච මිනිහෙක්ගේ වයස ගැන වාද වෙලා මේ දෙන්නා  රණ්ඩු කරනවා හරියට පොඩි උන් වගෙයි .අක්කාට  හොඳටෝම කේන්ති ගිහිල්ලය.

මේ දෙන්නා අතර මත ගැටුම් වල දරුණුම අවස්ථා දෙක ලෙස මට මතක තිබෙන්නේ ඔය කියාපු සිද්දීන් දෙකය. ඒත් අම්මා වඩාත් කැමති සාස්තර ඇසීම්, පේන  ඇසීම් තෙල් මැතිරිලි ආදියට තාත්තා එක හෙලා උදැල්ල දැමුවේය. මේ ආදී සුළු සුළු හේතු නිසා දෙන්නාගේ නොහොඳ නෝක්කාඩු ඇති උනත්  එක වරුවකට වඩා පවතින අමනාප වීමක් තිබුනේම නැති බව මට ඒකාන්තයෙන්ම විශ්වාශය.

පිත්තල   ලාම්පුව කෙසේ වෙතත්  පහුගිය දශක හයක් තිස්සේ ඔවුන් එක්කාසු වී අලුතින් දැල්වූ ආදරය, නැණ  නුවන , නොසැලෙන ගුණය ආදී විවිධ වර්ගයේ  පහන් පෙළ පරම්පරාවන්   විනිවිද යමින් දිගින් දිගටම එලිය විහිදුවනු ඇත. ඒ පහන් වැටියේ ආලෝකයෙන් වැඩිපුරම පෙන්නුම් කරන්නේ සැප සම්පත් සීමිත ලෝකයකදී උනත්, එකිනෙකාට   අසීමිතව ආදරය කරන හැටියි.

අපේ අම්මයි තාත්තයි එකවහලක් යටටවිත් හැටවන වසර එළඹ තිබේ..මේ දෙන්නාට දෙන්නා ළඟ නැතිව අදද එක දවසක්වත් ඉන්නට  අපහසුය.


(චිත්‍රය ඇන්දේ ඔවිනි )