අපි සරසවියෙන් පිටවෙලා ඉස්ඉස්සෙල්ලම රස්සාවට ගියේ අනුරාධපුරේ .ලබන පළමුවනිදට හරියටම අවුරුදු විස්සය් . මේ අවුරුදු විස්සේ රසකතා හා නීරස කතා බොහොමයි.
මේ ලියන්න යන්නේ අනුරාධපුර ජීවිතේ පොඩි සිදුවීමක් ගැන.මොන දුෂ්කරතා මුදල් හදල් මදි පාඩුකම් තිබුනත් එහෙදි සුන්දර චරිත රැසක්ම හම්බ උනා .
වන්නි හා ලක්ෂ්මන් එහෙ පදිංචි වෙලා හිටි සරසවි මිතුරන්. ඔවුන්ට අමතරව අපිට වඩාත් සමීප වුන අනෙත් මිත්රයා තමයි රන්ජිත්. අපට වඩා අවුරුදු තුන හතරකට කලින් රස්සාවට ආපු ඔහුගේ ගම මඩාටුගම.
වන්නි හා ලක්ෂ්මන් එහෙ පදිංචි වෙලා හිටි සරසවි මිතුරන්. ඔවුන්ට අමතරව අපිට වඩාත් සමීප වුන අනෙත් මිත්රයා තමයි රන්ජිත්. අපට වඩා අවුරුදු තුන හතරකට කලින් රස්සාවට ආපු ඔහුගේ ගම මඩාටුගම.
ඒ පළාතට දුර බැහැරින් ඇවිත් හිටියේ ශාන්තය් මමය්.
මාසයක් විතර බෝඩිමක හිටපු අපට අලුතින් පිළිසකර කරපු නිල නිවාසයක් ලැබුනා. ලොකු කාමර තුනක්, ශාලයක් හා කුස්සියක් ඇතුළු ඕනෑ තරම් ඉඩ කඩ එහි තබුනත් ගෙදර බඩු මුට්ටු මොකුත්ම තිබ්බේ නෑ .
සල්ලි තියෙන හැටියට පුටුවක්, මෙට්ටයක් හා වළන් මුට්ටි ටිකක් කඩෙන් අරගෙන අපි ජීවිතේ පටන් ගත්ත. ඔහොම ඉද්දි දවසක් රන්ජි අපේ ගෙදර ආව. අපි ඉන්න හැටි දැකල රන්ජි බොහොම දුක් වුනා.‘මචන් මේ දවස් වල අපේ ගෙදර ඉන්නේ මම විතරය්. මමත් සතියකට දෙතුන් පාරක් නෝනලා ගෙදර යනවා . උඹලට ඇඳක්
පුටුවක් නැතුව ඔහොම ඉන්න අමාරුනේ,
වරෙල්ල අපේ ගෙදර. ගිහින්
තියෙන දෙයක් බෙදාගෙන එහෙ ඉමු'. කියල ඒ වෙලාවේම අපිව ඇදගෙන ගියා.
ඒ වෙනකොට රංජිත්ගේ නෝනා කුළුඳුල් දරු උපතට සුදානමින්
සිටි නිසා කල් ඇතිව මහගෙදරට ඇරලවා තිබුනා
අපි හිටපු ගෙදර හැටියට ඒ ගෙදර සුර පුරයක්. ටී වී එක, ප්රිජ් එක, ගෑස් ලිප්, පුටු සැටි අල්මාරි ඔක්කොම තිබුනා . මීට අමතරව තව මාසයකින් දෙකකින් ගෙදරට එන සිඟිති අමුත්තා පිලි ගැනීමට මෙන් ලස්සන ජනෙල් රෙදි, බුමුතුරුණු හා මල් පෝච්චි වලින් ඒ ගෙදර හැඩ වැඩ වී තිබුනා.
අපි තුන් දෙනා පළ වෙනි දවසේ ඉඳන්ම උයන්න පටන් ගත්ත. රන්ජි මාසේකෙට විතර උයන පිහන දේ ගෙනත් දාල .
රන්ජි හවසට වෙනත් ආයතනයක උගන්වනවා. වැඩ ඇරිලා ගියාම් ආයේ එන්නේ හත අට වෙලා අපි ගිය දෙවැනි දවසේ රන්ජි හම්බ වෙන්න අමුත්තෙක් ආව.හවස හය හමාරට විතර .
ඉස්සර රන්ජි ළඟ වැඩ කරපු කෙනෙක්ලු .මොකක්දෝ ලියමනක් ගන්න ආව කිව්වා. රන්ජි ගෙදර නෑ කියල දැන ගත්තම මනුස්සය හැරිලා ගියා හෙට එන්නම් කියල.
පහුවදත් ඒ වෙලාවටම රන්ජි හම්බ වෙන්න අමුත්තෙක් ආව. ගෙදර දොරට තට්ටු කළ අමුත්තා දොර ඇරපු අපව දැකල පුදුමෙන් වගේ බැලුව.හැබැයි කලින් දවසේ ආපු කෙනා නෙවෙයි.ඔහු අහිංසක ප්රියමනාප පුද්ගලයෙක්. ලජ්ජාශීලියි.
' රන්ජිත් මහත්තය ගෙදර නැද්ද ?' ඔහු කනට ඇහෙන නැසෙන ගානට ඇහුව .
'නෑ ගමනක් ගිහිල්ල එන්ඩ රෑ වෙයි '
අපි කිව්වේ කලින් දවසේ මනුස්සය වගේම මෙයත් ආපහු හැරිලා යයි කියල හිතල.
'කමක් නෑ මම එනකන් මෙහෙන් ඉන්නම්' කියල ගෙට ඇතුල්වෙන තැනම පොඩි පුටුවේ වාඩි වුනා.
තවත් පැය බාගයක් විතර ගියා. රන්ජි තාම නෑ.
'ගෙවල් එහෙම කොහෙද ඈතද ?මම අමුත්තාගෙන් ඇහුවා
'මඩාටුගම'
ඒ කියන්නේ රංජිත්ගේ ගමේ . දැන් රන්ජිත් හම්බුනත් ආපහු යන්න බස් නැති වෙයිනේ.?අපි ඇහුවා.
'එහෙම උනොත් අද ඉඳල හෙට යනවා' අමුත්තා ඇඟට පතට නොදැනී කිව්වා
දැන් රෑට උයන වෙලාව .අමුත්තාට ඉන්න ඇරලා අපි දෙන්න උයන්න පටන් ගත්තා.
උඩට ඇඳන් හිටපු කොටු කමිසය ගලවපු අමුත්තා බැනියම පිටින් කුස්සියට ආව. මමත් උදව් වෙන්නද?
අපි හා කිව්වම අමුත්ත මගෙන් පිහිය
ඉල්ලගෙන අල ගෙඩි වල පොතු රහින්න පටන් ගත්තා. මෙච්චර වෙලා මගේ අතට අකීකරු වෙලා අල ගෙඩිය බාගෙට කොනහ කොනහ හිටි පිහි පොඩ්ඩ මෙන්න අමුත්තා ළඟ හීලැ වෙලා.අලගෙඩිවල පොතු රැහෙන ලස්සන.දැන් අල ගෙඩි එක සමාන හතරැස් කොටු කෑලි වලට කැපෙනවා.හරියට පැකට් කරන්න හදන රස කැවිල්ලක් වගේ. ශාන්තයි මමයි වැඩ නවත්තල අමුත්තාගේ හුරුබුහුටි එළවළු කැපිල්ල දිහා බලාගෙන ඉන්නවා .ඒ අතර ලුණු, අමුමිරිස්,කරපිංචා ආදිය ඔහු ලඟට කිට්ටු කරනවා . සියල්ල භාජනයකට පිළිවෙලකට දාන ගමන් අමුත්තා කියනවා 'මහත්තයෝ ඔය උඩ රාක්කේ දකුණු කෙළවරේ තියෙනවා උළුහාල් බෝතලේ ඒක ගන්නකො කියල'
අපි දැන් හොල්මන් වෙලා. මෙහෙ මීට කලින් ඇවිල්ල තියෙනවද ? ශාන්ත අමුත්තාගෙන් අහනවා
අමුත්තා හිනාවෙලා කියනවා 'ඔවු මම සතියකට දවසක් දෙකක් එනවා'
ඊළඟ ප්රශ්නේ මගෙන්.
එතකොට ඔයා රන්ජිත් මහත්තයාගේ කව්ද ?
ඔහු දුන්න උත්තරෙන් පස්සේ මෙතැන ඉන්න හැබැම අමුත්තෝ දෙන්න ශාන්තය් මමයි නේද කියල තේරුණා
'කොහේද ඉතින් මහත්තයල කව්ද කින්ද මන්ද දන් නැති හින්ද මමත් කියන්න ගියේ නෑ.
මම රංජිත්ගේ තාත්ත !'