හන්තානේ මල්

පේරාදෙණි සරසවියේ අවුරුදු පතා මගුල් ගෙදරක් පැවැත්වේ . මේ වෙන මගුලක් නොව සරසවියම මගුල් සිරියෙන් ඇලළෙන මහා කළා උළෙලකි. වල සතියට පමණක් දෙවැනි වන  ශිෂ්‍ය සාහිත්‍ය උළෙල 'මාගේ දේශය අවදි කරනු මැන'  ඒ මංගල්‍යයයි.

ඒත් මේ අවුරුද්දේ මාගේ දේශය අවධි කිරීම සඳහා සුදුසු ස්ථානයක් ලබා නොදීමෙන් එහි වැඩ කටයුතු කඩා කප්පල් වී ඇති බව දැන ගන්නට තිබේ . මේ ගැන හරිම තොරතුරක් දන්නේ නැත

ඒත් සැබෑවක්නම් එය හරිම සෝචනීය කතාන්දරයකි. 1988-90 භීෂණ කාලයෙන් පසු වල්  බිහි වී දිය සෙවෙල  පිරී තිබු සරසවි ලතා මණ්ඩප පමණක් නොව එහි වැසියන්ගේ සිත්සතන්ද යලි පුබුදුවාලන්නට ශිෂ්‍ය සාහිත්‍ය උළෙළද යම් තරමකින් හෝ උදව් වූ බව නිසැකය . අනු  එකේ අවුරුද්දේ මෙය ඇරඹුණු බව මගේ මතකය කියයි. මේ සාහිත්‍ය උළෙල ගැන අවුරුදු තුනක මතකයක් මට තිබේ . පාසල් සහ විශ්ව විද්‍යාල සිසුන්ගේ පද්‍ය  නිර්මාණ, කෙටිකතා හා රචනා  සඳහා  සම්මාන පිරිනැමූ  උළෙලේදී  රටේම පිලිගත් කලා කරුවෙකුටද  සුවිශේසී සම්මානයක්ද  පිරිනැමින. මට මතක විදිහට මුල් අවුරුද්දේ  සුගතපාලද සිල්වාත්, දෙවනුව ගුණදාස කපුගේත්, ඊළඟට ගාමිණි හත්තොට්ටුවෙගමත් මේ සම්මානය හිමි කර ගත්තෝය.

ජවිපෙට බර වූ මහා ශිෂ්‍ය සංගමයෙන් සංවිධානය කළා වුනාට සාහිත්‍ය උළෙලේ තිබ්බේ සාහිත්‍යයමය ප්‍රබෝදයක්මය. මුළු සරසවියෙම ගස් පුරා අලුතින්  කහපාට, මදටිය පාට හා රතු පාට මල් පිපී  තිබුනේ උළෙලට සුබ පතන්නටය.

එදා පුදුමාකාර උද්යෝගයක් හැම කොල්ලෙක්ගේම කෙල්ලෙක්ගේම මුහුණුවල දකින්නට තිබුණි. යලිත් වරක්  සරච්චන්ද්‍රලා, මනෝරත්නලා හා  දිද්දෙනියලා පරපුරක් බිහිවනු ඇති බවට ඉඟි බිඟි මතු වෙමින් තිබිණි.

අනුව දශකයේ මුල් අවුරුද්දක තිබුණු සාහිත්‍ය උළෙලේ අපුරු වැඩ සටහනක් තිබුනේය. උළෙල පටන් ගන්නට පෙර භූගෝල විද්‍යා පීඨයේ සිට අල්විස් පොන්ඩ් එක දෙසට ඇදෙන මාවතේ තැනින් තැන තුරු වදුලු යට පොඩි පොඩි සාහිත්‍ය මුළු සංවිධානය කර තිබිණි. වෙන වෙනම ලේඛකයෝ තැන තැන කතා බස්වලට ගොනු කර තිබුණි. සුගතපාලද සිලවා. දයාසේන ගුණසිංහයන්. පියසේන කහඳගමගේ වැනි ලේඛකයන් කවියන් කිහිප පෙළක්ම ආරාධනා ලැබ  සිටියහ. දයාසේන ගුණසිංහගේ 'දොර මඩලාව ' එතැන මැවුනේ  සුගතපාලද සිල්වාගේ 'ඇට මැස්සා' හිස වටා පියා සල්ද්දීය.

එදා  හවස සාහිත්‍ය උත්සවය පටන් ගන්නට කලින් සුන්දර කලාබර හැන්දෑවක් ලැස්ති කර තිබුණු හැටි ඒ විදිහය. එදා  මටද පොඩී කඩේ යෑමක් පැවරී තිබිණි. ඒ කතා බහ අවසන කලාශිල්පීන් දෙපළක් වුස් කැන්ටිමට කැඳවා ගෙන ගොස් එතන ලැස්ති කර තිබු  වඩේ, පැටිස් හා කෙසෙල්ගෙඩි සමග කැම්පස්  ප්ලේන්ටි සංග්‍රහයෙන් ඔවුන්ව  සන්තර්පන කරවීමය.

මම හෙමින් හෙමින් මට භාර දී තිබු කළා කරුවන් දෙපළ අසලට ගොස් දැන් තේ බොන්න යමු නේදැයි ඇසුවෙමි.. සුගතපාලද සිල්වා ඉතා අහිංසක ලෙස කිව්වේ 'ඔව් මට ප්ලේන්ටියක් බීලා බුලත් විටක් කන්න වුවමනා වෙලා තිබ්බේ' කියලාය. වුස් කැන්ටිමේදී  ශිෂ්‍ය ක්‍රියාකාරිකයෝ ලැස්ති කර තිබු තේ මේසයක් වෙත සුගතපාලද සිල්වාත් දයාසේන ගුණසිංහත්  ඇරලවා මම වෙනත් තැනකට යන්නට හදන විට දයාසේන ගුණසිංහයන් මගේ අතින් ඇද මෙසේ කිව්වේය.

'දැන් ඔය ළමයත් අව්වේ  ඉඳලනෙ ආවේ මෙන්න මෙහෙන් වාඩි වෙලා අපිත් එක්කම තේ බොමු'.

එක් පසෙකින් සුගතපාලද සිල්වාත් අනෙක්පසින් දයාසේන ගුණසින්හත්  ඉන්නා තැනක වුස් කැන්ටිමෙන් මම වඩේ කා ප්ලේන්ටි බිව්වෙමි.

මා එදා විඳි අහිංසක සතුටේ වටිනාකම රාජ රාජ මහා මැතිඳුනට කඩේ යාමෙන් ලබන්නට පුළුවන් සතුට මෙන් සිය දහස් ගුණයක් වටිනා බව මම මැරෙනතුරු විශ්වාස කරමි.

දහසක් මල් පිපෙන්නට ඕනිය. මොන පක්ෂයකින් , මොන සංවිධානයකින් ලෑස්ති කළා වුනත් සාහිත්‍ය උළෙලකින් ඇගයෙන්නේ  නිර්මාණ කරුවන්ය. දිරි ගැන්වෙන්නේ තව තවත් ලියන්නට හා ගයන්නටය.

ලියන්නට හා ගයන්නට නොදී මල් පොහොට්ටු අතින් තද කරගෙන සිටියොත් පොඩි වූ මල්වලින් හමන්නට ඉඩ ඇත්තේ මල් සුවඳ නොව අර අමිහිරි වෙඩි බෙහෙත් ගඳමය.

Photo; dailynews.lk

කෝ අද වට්ටිය රෝ මනු ජේසු

මම දන්නා කුඩා පිරිමි ළමයෙක් හිටියා අම්මාගෙන් පන් වට්ටියක් ඉල්ලලා සන්නද්ධ අරගලයක් කරපු. ඒක වෙලා තියෙන්නේ ළමයා හෝඩියේ පන්තියේ අවුරුදු තුනක් ඉන්නා කාලේ .

ලොකු පන්තිවල ළමයින්ට ප්‍රාග් වෘත්තීය කියල සබ්ජෙක්ට් එකක් තිබ්බ ඔන්න ඔය කියන කාලේ. ගෑනු ළමයින් මැහුම් ගෙතුම්  මදිවට පන්වලින් වට්ටි පෙට්ටි වියන එක පවා ඉගෙනගෙන තියෙනවා ඉස්කෝලෙදි . මේ වගේ අත්කම් වැඩ ආශාවෙන් උගන්වලා තියෙන්නේ මේ කියන ළමයාගේ අම්මා.ඒ හෝඩියේ පන්තියේ ටීචර් වෙලා ඉන්දැද්දීම.

මේ විධිහට ඉස්කෝලෙදි හැදෙන ලස්සන ලස්සන අත්කම් නිර්මාණ අතරින් ළමයාගේ හිත වැඩිපුරම පැහැරගෙන තියෙන්නේ පන්වලින් හදපු මල් වට්ටියක්. පොඩි එකා හවස ගිහින් අම්මාගෙන් අතොරක් නැතිව අහන්නේ පන් වට්ටි වියන අපුරුව ගැන. අම්මා තුන්හිරියා පන්, හැවන් , ගල්ලැහැ බට පතුරු ආදිය එකතු කරගෙන වට්ටි, පෙට්ටි විතරක් නෙවෙයි පැදුරු වියන හැටි පවා රසවත්ව විස්තර කළා.

ලස්සන පාට පාට මල් පිපුණු, හීන්බෝවීටියා සුවඳ එන ඔය දෑල දිගට තැනින් තැන හැවන් පඳුරු මණ්ඩි  මණ්ඩි තියෙන බව අම්මා කිව්වා. කඳුවැටි අතරින් ලස්සනට ගලාගෙන යන සිරියාවන්ත ඔය. තමන්ගේම ඔය. ඔයේ සොඳුරු ලස්සන, සුවඳ විතරක් නෙවෙයි වට්ටි වියන්න පුළුවන් හැවන් වගේ ඒවත් නිසා ඔය  මොන තරම් පෝසත්ද. පොඩි තැන ආඩම්බරෙන් නිදා ගත්තා.

 ළමයාට රෑ හීනේමුත් පෙනුනේ පන් වට්ටියක්. උදේ පාන්දර නැගිට්ට ගමන් අම්මාට ඇවිටිලි කළා.

'අම්මේ මට අලුත් පොඩි  වට්ටියක් වියලා දෙන්න අද ඉස්කෝලෙදි ලොකු අක්කලාට කියල'

පුංචි ජනේලයෙන් එපිට මීදුම ඈත් මෑත් කරගෙන ගෙට එබෙන අරුණාලෝකයත්, සමන් පිච්ච මල් සුවඳත් විඳ විඳ තුටු පහටු මුහුණින් කුස්සියේ තේ හද හදා හිටි අම්මගේ මුනේ ලස්සන හිනාවක් මැවුනා. පොඩි එකාගේ අහිංසක ඉල්ලීමට එකහෙලා හා කිව්වා.

ඔන්න දැන් ඉස්කෝලේ වැඩ අතරේ පොඩි එකා වරින් වර අම්මා ගාවට යනවා .
'අම්මේ අර වට්ටිය'

ඉස්කෝලෙදි හැම තිස්සෙම අම්මා ලඟට යන්න අවසර නැති වුනත් සැරින් සැරේ අම්මා ලඟට ගිහින් ආයෙමත් පොඩ්ඩක් මතක් කරනවා.

'ඉන්න පුතේ  අම්මටත් අමතක නෑ! .

ලොකු පන්තිවල අක්කලාට අත්කම් වැඩ තියෙන්නේ අන්තිම පීරියඩ් දෙකේ . ඉතින් අම්මා ඒ පාඩමේදී අතුරු පලයක් හැටියෙන නිමවෙන පන්කොළ වට්ටිය පොඩි එකාට දෙන්නට තීරණය කරලා.

දැන් ළමයා අපුරු විසිතුරු ලෝකෙකට ගිහිල්ලා . හවස ගෙදර යනකොට පන් වට්ටිය ඔලුවේ උඩ තියාගෙන යන හැටි  අනිත් හමොටම පෙන්වන හැටි , වට්ටිය  රෑට පරෙස්සමට අරන් තියෙන එක . අම්මේ එහෙම සුන්දර කල්පනාවක්.

මෙහෙම හීන ලෝකෙක පොඩි තැන ඉන්දැද්දී බොහොමත්ම  හෙමින් වට්ටිය වියෙනවා . කාලය ගෙවුනා . පලවෙනි පීරියඩ් එක ඉවර වුනා. දෙවැනි පීරියඩ් එකත් ඉවර වුනා . ඒත් එක්කම ඉස්කෝලේ ඉවර වෙන බෙල් එකත් වැදුනා, හැමෝම ඩෙස්ක් පුටු වලින් නැගිටලා අත් එක්කාසු කර ගත්තා.

දෙයියනේ! ළමයාට දෙලෝ රත් වුනා . දුවලා ගිහින් වට්ටිය වියන තැන බැලුවා.

බාගෙට වියපු වට්ටියේ පන් කොළ දිගට දිගේ  විහිදුනා. ඒක තනි විකාරයක් වගේ. තොල කට වේලිච්ච පොඩි එකා අම්මා හොයන්න යන්න පිටත් වුනා .
 එතකොටම ඉස්කෝලෙම එක හඬින් 'යෝ වද තං  පව..' ගාථාව කියන්න පටන් ගත්තා.

යෝ වද තං  පවරෝ මනු ජේසු...

ආයේ කීයටවත් තමන්ට වට්ටිය අද දවස තුළ නොලැබෙන බව සක් සුදක් සේ පැහැදිලි කරන ඔච්චම් ගීතයක් ලෙසයි ඔහුට එය ඇහුනේ.

පොඩි එකා තමන්ගේ තියෙන එකම ආයුධේ මල්ටි බැරල් රොකට් එකක් කරගෙන ඉස්කෝලේ මුළු ශාලාව ගිගුම් දෙන තරම් හඬකින් ක්‍රියාත්මක කළා. ඒ තමයි ළමයි එකසිය ගානකගේ හඬ පරදන සද්දෙන් බිරුසන් දීම.

දිගටි තනි ශාලාවක හෝඩියේ  ඉඳන් හතේ  පංතියට එනකන් පැවැත්වුණු කුඩා පාසැලම එක් වරම බිරාන්ත වුනා.

ගුරුවරු ලොකු ළමයි එක රොත්තට පොඩි එකා දෙසට හැරුනා .

ඇයි ඇයි මොකද මොකද ???.

අනිත් හැමෝටම වඩා අඩුවෙන් කලබල වුනු අම්මා  සන්සුන් ගමනින් එතනට ඇවිත් මෙහෙම කිව්වා.

'හරි හරි ප්‍රශ්නයක් නෑ  ඔය ළමයි  සේරම දැන් ගෙදර යන්න'

ඒ අතරේම ඇය හතේ පන්තියේ ගැහැණු ළමයින් දෙන්නෙකුට කතා කරා.

'අමිලා, රේණු මයේ දුවේ අපි තුන් දෙනා  විනාඩි දහයක් ඉඳල මේ වට්ටිය ඉවර කරලා යමුද. යනගමන් අපේ ගෙදරින් බත් කටකුත් කාලා යන් .

ඔන්න දැන් කිසි කිසි ගාලා වට්ටිය වියලා අහවර කළා. වැඩි කොළ කපල පන්ති කාමරේ සුද්ද බුද්ද කරලා හතර දෙනාම ගල් පඩි පෙළ බැහැගෙන ගෙදර යන්න එනවා හිනා වෙවී.

පොඩි එකා පොත් බෑග් එක අම්මට දීලා පඩි දිගේ දුවනවා. ආයේ අම්මලා ලඟට එනවා. වට්ටිය තොප්පියක් වගේ ඔලුවේ දා ගන්නවා . ආයේ ගලවනවා . කරකවනවා . ඉස්සරහා කිරි දත්  වැටිච්ච කටෙන් හිනා වෙනවා .

ලොකු පන්තියේ අක්කලා මෙහෙම කියනවා

ඔයා දැන් උඩ  පැන පැන හිනා වෙවී  ගියාට  ඉස්සෙල්ල බෙරිහන් දීලා ඇඬුවේ . චී චී වට්ටියක් ඉල්ලලා අඬනවද පිරිමි ළමයි. අපිටත් එක්ක ලැජ්ජයි.

පොඩි එකා කියනවා .

මම  වැඩිපුරම ඇඬුවේ ඕගොල්ලෝ මට වට්ටිය හදලා දුන්නෙත් නැතිව මට එක එක ඒවා කිව්වනේ  ගාථාවත් වෙනස් කරලා .

'කවුද වෙනස් කළේ ගාථාව'

ඇයි ඕගොල්ලෝ මෙහෙම කිව්වේ?

'කෝ අද වට්ටිය රෝමනු ජේසු '


චිත්‍රය : දෙව්‍නි