උමංදාවේ දින සටහන් -1

Source : telegraph.co.uk

2023 සැප්තැම්බර් 20

අද අපේ  කණ්ඩායමේ හිටි ජපන් ජාතික උපදේශකවරයා කිහිපවිටක්ම 'ටුනලින්ජයි'   කියන වචනය පාවිච්චි කළා . ටුනලින්ජයි  මෙහෙම කිව්වා . ටුනලින්ජයි හදපු රිපෝර්ට් එක" වගේ ඒවා කියද්දී මම අපේ ඉංගිරිසි මිතුරාගෙන්  ඒ කියන්නේ කුමක්දැයි  ඇහුවා . 

ඔය කියන්නේ ටනලින් ගයි  කියන එක අපිත් එක්ක සිටි උමං ඉංජිනේරුවා හැඳින්වීමට එහෙම කියන බව මට වැටහුනා. බොහෝ ආසියාතුක උච්චරානවලදී  ටනල් යන්න ටුනල් ලෙසත්, බල්ගේරියා යන්න බුල්ගේරියා ලෙසතු , ටර්කි යන්න තුර්කි ලෙසත් යොදනවා. අපිත් බොහෝවිට එහෙමයි.  තුර්කි බසෙත් එහෙමයි . ටුනල් කියන්නේ උමගට. මේ වචන උඡ්ච්චාරන විදිහ නිසා ඉංග්‍රීසි බසෙන් කතාකරන කෙනෙක්ගේ වචනවලට වඩා ජපන් ජාතිකයන්  සමග කරන කතා බහ තුර්කි ජාතිකයන්ට තෙර්නවා. ජපන්  ඉංග්‍රීසි උච්චාරණය මට  නොතේරුනාට තුර්කි ජාතිකයන්ට තේරෙනවා . මේ ප්‍රොජෙක්ට් එකේ කිලෝමීටර් බර ගානක් දුම්රිය උමං හදන්න තියෙන නිසා අපේ ටුනලින්ජයි වටිනා චරිතයක් . ලෝ පුරා උමං  හැදීමේ තාක්ෂනය පුදුමාකාර විදිහට වැඩි දියුණුවෙලා තියෙනවා අද වෙනකොට.

2023 ඔක්තෝබර් 02

ලෝකේ ඕනිම වෙලාවක මිනිස්සු මිලියනයක් වගේ අහසේ ඉන්නවා කියල ගුවන් ගමන් ගැන උනන්දු මිනිස්සු කියනවා. අහසේ ඉන්න ගානට අඩු වුනත් තව ලක්ෂ ගානක් ඕනිම වෙලාවක පොළව  අභ්‍යන්තරයේ ඉන්නවා. ඒ භූගත රේල්ලු , බස්, වෙනත් වාහන , පතල්  ආදියේ විතරක් නෙවෙයි භූගත නිවාසවලත් මිනිස්සු ජිවත් වෙනවා . නැතිනම් ගමන් කරමින් හෝ තාවකාලික මෙහෙයුම්වල සිටිනවා .  ඒත්  අනාගතේ ඔය ප්‍රවනතාව වෙනස් වෙන්න ඉඩ තියෙනවා. ඒ කියන්නේ ලෝකේ ගමනාගමනය බොහෝ දුරට පොළව  යටින් දිවෙන උමං  මාර්ගවල  වැඩිපුර සිද්ද වෙන්න ඉඩ තියෙනවා.  ඇලන් ඔය කතා  කිව්වේ අපි හදන අන්තර් මහද්වීපික දුම්රිය පාරේ යෝජිත උමං කොටසක් ගැන රැස්වීමකට ගිහින් එන ගමං .ඇමෙරිකාවත් යුරෝපයත් යා කරමින් මුහුදු යටින් ඉදි කරන්නට සංකල්පයක් වශයෙන් යෝජනා වී තිබෙන  අන්තර්  අත්ලන්තික උමග ගැනත්  කතා වුනා. මේක ඩොලර් ට්‍රිලියනයකටත් වඩා වියදම් වෙයි කියල හිතන  වරින් වර කතා වෙන මාතෘකාවක් . කිසිම රජයක් හෝ සංවිධානයක් නිල වශයෙන් එහෙම යෝජනා කළාදැයි දන ගන්නට නෑ . හැබැයි ඉතින් එහෙම දේවල් වෙන්න බැරි කමකුත් නෑ 

2023 ඔක්තෝබර් 20 

තුර්කිය හා ඉස්තාන්බුල් නගරය උමං  මාර්ග ගැන ප්‍රසිද්දයි. ලෝකයේ දෙවැනි සබ්වේ එක හෙවත් භූගත දුම්රිය මාර්ගය හදල තියෙන්නේ තුර්කියේ .

බොස්පරස් සමුද්‍ර ඇළ මාර්ගය  හරහා මුහුද ඇතුලෙන් යන උමං  මාර්ග දෙකක් තියෙනවා. යුරේසියානු උමග හා මාර්මරේයි  උමග තමයි ඒවා.  ලක්නාවේ කොච්චිවල්ට නම්දානවා වගේ තුර්කියෙත්  කෝච්චි පාරකට නමක් දල තියෙනවා. ඒ තමයි මාමරේයි . ඒ කියන්නේ මාමරේ මුහුද මැදින් යන කිරණය කියන එක . 

කොහොම හරි අපටත් ඉදිරි  අවුරුදුවල උමං හාරන්න  තියෙනවා. කිලෝමීටර් පහක් විතර දිග දුම්රිය ලයින් දෙකක් යන්නට පුළුවන් මේ උමගක් හැදීමේ ක්‍රමවේදය හා  ආරක්ෂක උපක්‍රම අවුරදු ගණක ඉඳන් සැලසුම් කරනවා. අර කිව්ව අන්තර මහද්වීපික උමං  නෙවෙයි ගොඩ බිම ඉදිකරන කෙටි දුර උමං  හැදීමේ ක්‍රම කීපයක්  තියෙනවා. උපකරණ හා කුඩා පිපිරීම් යොදාගෙන කරන පරණ පන්නයේ උමන් හෑරීමේ  ක්‍රමය දැන් පාවිච්චි වෙන්නේ නැති තරම්. 

2023 නොවැම්බර් 

ටනල් හාරන්න පාවිච්චි කරන TBM හෙවත් ටනල් බෝරින්  මැෂින් ගැන කතා කරද්දී මට හොඳට හුරුපුරුදු ටනල් බෝරින් මැෂින් ගැන කිව්වා. 

මම කටාර්වලදී කිලෝමීටර් නමයක් දිග මයික්‍රෝ උමගක් හදන කටයුත්තකට සම්බන්ධ වුනා. මේ කුඩා උමගේ විෂ්කම්භය  මීටර් 2 .4 යි ඒක යන්නේ පොලොව මට්ටමේ ඉඳන් මීටර් තිහක් පහලින්. අවුරුද්දකට දෙපාරක් තුන්පාරක් විතරක් වහින කටාරයේ වැහි වතුර බැස යාමේ ස්වභාවික මාර්ග නෑ . මේ වැස්ස කියන්නේ සුළු ගංවතුර තත්වයක් . ඒ රටේ ගංගා නැති වුනත් ගංවතුර කියල තමයි කියන්න වෙන්නේ. 

මේ වැහිවතුර එකතු කරන්න  තමයි පොළව  යටින් යන අර උමග හැදුවේ.  වැහි වතුර සේරම මාර්ග කීපයකින් එකතු කරලා තරමක් පහළ  මට්ටමක තිබ්බ ජලාශයක  පුරවනවා. මේ පිරෙව්වට වතුර මුහුදට ගලාගෙන යන්නේ නෑ . වියලිච්ච ගංගා මාර්ග හෝ නිම්න නැති නිසා. ඉතින් සැලසුම  වුනේ  ගංවතුර ඒ ජලාශේ ඉඳන් මුහුදට පොම්ප කරන්න. මේ ක්‍රමය අදටත් හොඳින් ක්‍රියාත්මක වෙනවා. 

2023 නොවැම්බර් 25

මම කලින් වතාවකුත් මතක් කරපු  ලෝකේ දිගම උමගක් තමයි  ඉංග්‍රීසි ඕඩය  හරහා යන චැනල් ටනල් එක. ඒක  කිලෝමීටර් පනහක් දුරයි .  ප්‍රංශය පැත්තෙන් එක කණ්ඩායමක් හා එංගලන්තය  පැත්තෙන් තවත් පිරිසක් හැරගෙන ආපු උමග මහා මුහුදු  පතුලටත් යට තැනකදී හම්බවෙච්ච දවසේ විස්තර  දන්නා යාලුවෙක් මට ඉන්නවා. ඒ නිසා ඒ කතාව වෙනම සවිස්තරව ලියන්නම්.  2015 අවුරුදේ අපි ලන්ඩන් නුවර ඉඳන් ඔය ටනලය දිගේ පැරිසියට ආව. ඒ ගමන ගියේ අර කටාර්වල  උමං හදන සමාගමේ  මගෙත් එක්ක වැඩ කරපු මේදිස් එක්ක . අපි ලන්ඩන්වල සතියක් විතර සිරි නරඹලා  ඔය ටනල් එක හරහා පැරිසියට එනගමනට  සූදානම් වුනා . අපි ගත්ත  සැර  හා සැහැල්ලු බීම කොට කිහිපයක්  ඉතිරි වෙලා තියෙනවා  දැක්කේ ගමන පිටත් වෙන්න ලක ලැහැස්ති  වෙන දවසේ උදේ  .ඉතින් යාළුවගේ යෝජනාව උනේ උදේම මේවයින්  සප්පායම් වෙලා යමු කියන එක .  ගමන ගැන එක්සයිට් වෙලා හිටි  මම කිව්වේ  එහෙම කරන්න බෑ මේ උදේම. අනික මේ වැදගත්  ගමනක් යන්න හදන්නේ චැනල් ටනල් එක දිගේ මුහුද යටින් යන්නේ. මේක කලාතුරකින් යන ගමනක්. අපේ ජීවිතේටම ආයේ යන්න ලැබෙයිද  දන්නේ නෑ කියල . මොනව කිව්වත් මේදිස් ඇහුවේ නෑ.   හොඳ අඩි  දෙක තුනක්  ළඟ නැමුවා උදෙන්ම. මම තරහෙන් පුපුරා පුපුරා මිනිහවත් ඇදගෙන සෙන්ට් පැන්ක්‍රස්  දුම්රියපළට ටැක්සියෙන් ගිගින් පැරිස් යන කෝච්චියට නැග්ගා . 

මේදිස් මුළු ගමනම  නිදාගෙන ආවා . මානව සංහතියේ සුවිශේෂ නිර්මාණයක්  වන චැනල් ටනල් එක හරහා  කිලෝමීටර් පණහේ  දුර බීමතින් බුදියාගෙන ආ ඔහුට  මගේ නොරිස්සුම පෙන්වන්න මම ඔහු සමග වැඩි කතා බහක්ට ගියේ නෑ . පැරිස් ඉබිස් හෝටලේ ආලින්දයේ සිටියදී අසල පුටුවක හරි බරි  ගැහිලා ඉඳ ගත්ත මේදිස් මෙහෙම ඇහුව  .

'දැන් ඔහේ මගෙත් එක්ක නොරොක් වෙලා ඉන්නේ අර කෝ ච්චි ගමනේදී බුදියගෙන හිටපු එකටද? ඔය ටනල් එක යටින් එනකොට මොනවද දැක්කේ ?

 මොකුත් නෑ . ඒත් පොළව  ඇතුලට බහිද්දී ආපහු මතු වෙද්දී දැනිච්ච හැඟීම වචනවලින් කියන්න බෑ '

මම එහෙම කිව්වේ මේදිස්ට ඉරිසියා හිතෙන්නත් එක්ක .

බක බක ගාලා හිනා වෙච්ච මේදිස් කිව්වා ' ඔහේ පොලව යතින් යන ෆීලින්  එක ගනිද්දී මම අහසේ පාවී පාවී නිදාගෙන ආවා . ඔච්චරයි වෙනස '

එහෙම කියපු මේදිස් පැය  භාගෙක විතර දේශනාවක් දුන්න චැනල් ටනල් එක ගැන ඒකෙ ඉතිහාසෙයි, තාක්ෂනෙයි, වියදමයි ,දේශපාලනෙයි ගැන .

මේ යකා මේවා කොහෙන් හොයා ගත්තද කියල මට හිතා ගන්න බැරි වුනා .

ලබන සතියේ : මිනිස්සු දහස් ගණනක්  වසර දහස් ගණනක්  තිස්සේ ජිවත් වූ තුර්කියේ පොළව  යට නගර ගැන මේදිස්ගේ ක්‍රමයට විස්තරයක් බලාපොරෝත්තු  වන්න 

බිරියානි අකරතැබ්බය

පින්තුරවල  තිබෙන්නේ මට රටවල් කිහිපයකින් ලැබූ  තෑගිය .  ජපන් මිතුරා ගෙනා ජපන් රසකැවිලි  පාර්සලයද , එංගලන්ත ජාතික ඇලන් සිය බිරිඳගේ රටවන  තායිවානයෙන් ගෙනා තේකොල පර්සලයද , මගේ මේ නිවස පිරිසිදු කරන්නට කන්තෝරුවෙන් එවූ සේවකයන් මට තෑගි ලෙස ගෙනා තුර්කි තේ පෙට්ටියද වේ. ඊට අමතරව ඔවුන්ට තෑගී දෙන්නට මම ගෙනා ලංකාවේ තේ පැකට් එකක්ද මෙහි තිබේ. 

ඇලන්ගේ තේ පාර්සලය තෑගි දී ටික දවසක් වන අතර අද උදේ ඔහු කෝල් එකක් දී මට කිව්වේ අනේ තිලක් සමාවන්න අර තේ කොළ පාර්සලේ  මම  දීලා තියෙන්නේ . ඔයා ඇරලා බැලුවද?

මම ඇත්තටම එය ඊයේ විවෘත කර බලන්නට සිතුනත් මොකක්දෝ නිසා එය බැරි විය. ' තාමත් බැරි වුනා ඇලන් " මම වරදකාරී ලෙස කිව්වෙමි.

' එහෙනම් හොඳයි . එහෙනම් හොඳයි. අනේ තිලක් මෙහෙමනේ වෙලා තියෙන්නේ ඔය මම වැරදිලා ඔයාට දීලා තියෙන්නේ හාල් පැකට් එකක්. ඒක  විශේෂ පුංචි හාල් පැකට් එකක් .  තරහ නැතිව හෙට ගේන්න . අපි මාරු කර ගනිමු'

"ඇත්ත නේන්නම් මම ඔයාගේ තේ පාර්සලේ හිඩැසකින් හාල් වගේ දැක්ක . අතටත් එහෙම දැනුණා . ඒත්  මම හිතුවේ ඒ අමුතු පැකේජ් එකක් කියල ".

මම ඔහුගේ හිත හැදෙන්නට පසුගිය මාසයේ මට සිදුවූ බිරියානි අකරතැබ්බය  ගැන කිව්වෙමි . 

කටාර්වලදී  මගෙත් එක්ක ප්‍රොජෙක්ට් එකේ  හොඳම යාලුවා වහිඩ් . දැන් එහෙන් ඇවිල්ල අවුරුදු හතක්  වෙනවා . ඒත්  මාසෙකට වතාවක් වත් වහිඩ් මට කතා කරනවා. ඔහුගේ දුවගෙයි පුතාගෙයි මගුල් ගෙවල් දෙකටම අපේ මුළු පවුලටම ආරාධනා කරා. අපිට නවතින්න හයිද්‍රාබාද් වල හෝටලුත් බුක් කරා . ඒ දෙකටම  යන්න බැරි වුනා . ඒත්  වහීඩ්  තරහ වුන් නෑ. මගුල් ගෙදර ඉවර වෙච්ච හැටියේම ෆොටෝ වීඩියෝ මට එව්වා  . යන යන තැන මා ගැන  හෙව්වා බැලුව . මම ඉස්තාන්බුල් වලට අවිල්ල් ඉන්නවා කියල දැනගත්ත ගමන්ම මට කිව්වා මිනිහගේ බැචෙක්  මෙහෙ ඉන්නවා කියල . ඉතින් දවසක් දෙකක් ගියේ නෑ ඒ යාලුවා මට  කතා කළා . මම ඒ වෙලාවේ හොඳටම අසනීප වෙලා හිටියේ.ආපු   හෝටල් කාමරේ හිරවෙලා යාලුවෙක් නෑදෑයෙක් නැති අලුත් රටේ  ඉද්දි මේ වහීඩ්ගේ යාලුවා ගැන දන ගැනීම මට මාර සතුටක්  වුනා. මගේ අසනීපය ගැන අහපු ඔහු පුතාල තුන්දෙනත් එක්ක වාහනේ නැගලා පැය  දෙකක් මග ගෙවල  මම බලන්න ආවා. බෙහෙත් අඩුම කුඩුම සේරම අරං . පැය  දෙකක් විතර මට උපදෙස් දුන්න. උස මහත් වෙච්ච පිරිමි දරුවෝ තුන් දෙනත් මාර කොලිටි , සමාජශිලියි , මිත්රශිලියි . ඔවුන් එදා පිටත් වුනේ ඊළඟ ඉරිදා මට රාත්‍රී කෑමත් අරන් එන බව පොරොන්දු වෙලා .  

ඉරිදා හවස මට අලුත් මිත්‍රයා කතා කළා . "තිලක් කලින් කන්න එපා. අපි කෑම  ගේනවා . අපේ නෝනා අද හවස ඉඳන් ඔයාට රස බිරියානි  එකක් හදනවා. රටේ තියෙන සේරම දාලා ". 

ඉතින් හවස හතට එනවා කියපු මිනිස්සු අටටත් නෑ . නවයට්ත් නෑ . මට හොඳටම බඩගිනියි. ඔන්න නවය හමාරට විතර කෝල් එකක් ආවා 

' තිලක් සමාවෙන්න අපි පොඩි පුතා කැම්පස් හොස්ටල් එකෙන් බස්සගෙන එන්නේ. මිනිහගේ නිවාඩු ඉවරයි හෙට කැම්පස් පටන් ගන්නවා  . පොඩ්ඩක් පරක්කු වෙනවා'

තව විනාඩි දහයකින් විතර ආයේ කෝල් එකක් ආව. 

' තිලක් දැන් අපි ඔයාලගේ බිල්ඩිම   කිට්ටුව ඉන්නේ . තව විනාඩි පහකින් ඔතැන ' 

මම ඉක්මනින් පහලට ගියා ඔවුන් පිළිගන්න. බඩගිනිත්   එක්ක 

කිව්වා වගේම වාහනේ ආවා . ඉඩ තියෙන තැනකින් පාක් කරා. මමත් එතනට ගියා . පුතාල දෙන්න ඇවිල්ල ඩිකිය ඇරිය . එහෙන් මෙහෙන් ඇවිස්සුව. ආයේ වාහනේ ඇතුලේ බැලුව. මුණු මුණු ගෑවා . ලොකු පුතා ටිකක් ඈතට ගිහින් කාටද කෝල් කරා. මහා හයියෙන් බැන්නා .

ආපහු යාලුවා හා පුතාල දෙන්න එකතු වෙලා කුටුකුටු ගානවා මට නොතේරෙන විදිහට . 

මම කිව්වා ඉක්මනින් ඇතුලට යමු . ගිහින් කතා කරමු කියල .

ඔවුන් තව ටිකක් මූණු මුණු ගගා ඉඳල මෙහෙම කිව්වා .

' තිලක් යමු අපිත් එක්ක කොහෙට හරි ගිහින් කෑම  ටිකක් කාලා  එමු'

' මේ වෙලාවට කන්න දුර යන්න එපැයි . යමු ගෙදර අපි මොනා හරි හදාගෙන කමු" මම කිව්වේ බිරියානිවලට මොකද වුනේ කියන කුතුහලය හිතේ සඟවාගෙන .

ඔලු බිමට නවාගෙන මට බොහොම කීකරුව මගේ පස්සෙන් ආව තාත්තයි පුතාල දෙන්නයි ගෙදර සැටියේ  වාඩි වුනා. මුහුණු හොඳටම මැළවිලා .

තරුණයන්ගේ තාත්තා කතාව පටන් ගත්තා .

' තිලක් අපිට සමා වෙන්න . ඔයාට දවස් දෙකතුනකට සැහෙන්න බුරියානි පර්සලයක් අරන් අපි ආවේ. අපේ පොඩිපුතා බෑග් තුන හතරක්  අරගෙන නිදිමතේ කැම්පස් එක ලඟින් බහිනකොට ඔයාගේ බුරියානි එකත් අරං බැහැලා . අපි එයාටත් වෙනම කැම හදල දුන්න  " 

ඔහුගේ දෑසින් කඳුළු පනින්නට ආසන්නය. මගේත් හිත හෝස්  ගා ඇවිළී  ගියත් ඒ වගක් නොපෙන්විමි . ෆ්‍රිජ් එක අර ඉතිරි කෑම  හා ඉක්මනින් හදාගත හැකි කෑම  වර්ග කිහිපය පෙන්වුනෙමි. කුල්  තේ කෑන්  කිහිපයක් සමග බිස්කට් පිළිගැන්වුවෙමි .

ඉන්පසු ඔවුන්ගේ හිත හැදෙන්නට මෙසේ කිව්වෙමි .  මා කිව්වේ අවංකව මට හිතුන දේය.

" කෑම  කියන්නේ බඩ විතරක් පිරෙන දෙයක් නෙවෙයි. හිතත් පිරෙන දෙයක්. ඔච්චර මහන්සිවෙලා අර තරම් දුර ගෙවාගෙන මට කෑම  එකක් දෙන්න ඔයාල ආව නිසා මගේ හිත පිරිලා . ඒ නිසා දුක් වෙන්න එපා. මොනවා හරි දේකින් බඩ  පුරවගන්න පුළුවන්. ඒත්  අර හැඟීම තමයි වටින්නේ "

මේ සියල්ල බලා අසා  සිටි වහිඩ්ගේ මිතුරා මෙසේ කිව්වෙමි .

'ඔයානම් අපට සමාව  දේවි . ඒත් මේ කෑම  හදන්න හවස් වරුවම මහන්සි වෙච්ච අපේ නෝනනම් අපට සමාව දෙන එකක්  නෑ"

නස්රුදීන් හා අපේ අන්දරේ

Source Wikipedia

අන්තර්ජාලයෙන් සොයාගත් ඉහත පින්තුරය තිබෙන්නේ තුර්කියේ ඉස්තාම්බුල් නුවර ටාප්කාපි  පැලස්  කෞතුකාගාරයේය . සුල්තාන්මෙහ්මට් දනව්වට ආසන්නව පැරණි ඔටෝමාන් අධිරාජ්‍යයේ  අගනුවර  පිහිටි මේ  කෞතුකාගාරය තිබෙන උද්‍යානය අසලට ගියා වුනත්  තාමත් මට එම කෞතුකාගාරය  කල්වේලා අරගෙන නරඹන්නට ලැබුනේ නැත. පින්තුරයේ  සිටින්නේ අප කවුරුත් දන්නා නස්රුද්දීන්ය. ඔහුගේ නම කිහිප ආකාරයකින් උච්චාරණය කරන අතර තුර්කි ජාතිකයන ඔහු අමතන්නේ  නස්රිද්දීන් හෝජා  කියාය. අපට සුපුරුදු නස්රුද්දීන් කියන නමට මම වඩා කැමතිය. 

 එක්දාස් නවසිය අසු ගණන්වල මුල නවයුගය පත්තරෙත් ඊට ටික කලකට පසු මනහර ඇතුළු ඩයිජස්ට් වර්ගයේ සඟරාවලත් නොවරදවාම පෙනී  හිටි චරිතයකි නස්රුද්දීන්. පත්තර සඟරාවල හිස්තැන් පුරවන්නටත් පත්තරයේ ජනප්‍රියතාව වැඩිකර ගැනීමටත් නස්රුද්ද්දින් සම්බන්ධ කරගත් අතර අපේ පාසැල් වියේ  අල්ලාප සල්ලාප කතාවල අන්දරේ, මහදැනමුත්තා හා නස්රුද්දීන්ද සිටියේය .  තුර්කිය හා බල්ගේරියාවේ බෝල්කන් කලාපයේ සිට චීනය දක්වා  සැම රටකම පාහේ උපහාස, අපහාස හා උපදේශ කතාවලට උපත දුන් නස්රුද්දීන් උපන් රට හැටියට වැඩිම දෙනෙක් විශ්වාස කරන්නේ තුර්කියයි. ඒ කතාව නිවැරදීනම් මා පැමිණ  සිටින්නේ  නස්රුදීන්ගේ රටටය.  නස්රුද්දීන්ගේ  උපන් ගම හැටියට විශ්වාස කරන අක්ෂයිර් පෙදෙස ඇත්තේ ඉස්තාන්බුල් සිට කිලෝමීටර් 500ක් පමණ දුරකින්  තුර්කියේ දකුණු පැත්තට වෙන්නටය . නස්රුදීන්ගේ ප්‍රතිමාවක් එහි තිබේ.  සෑම ජුලි මසකම  වාර්ෂික නස්රුද්දින් අනුස්මරණ උත්සවයක්ද පැවැත්වෙන මේ නියම්ගමේ නස්රුදින් ජිවත් වුනායැයි   සටහන්වෙන්නේ ක්‍රිස්තුවර්ෂ 1208 හා 1285 අතර කාලයේය. තවත් මධ්‍යම ආසියාවේ රටවල් කිහිපයක්ම නස්රුදීන්  හිටියේ තමන්ගේ රටේයැයි  අයිතිවාසිකම් පාති . ඒ අතර අසර්බයිජානයද තජිකිස්තානයද වෙයි . 

නස්රුදින් කොහේ හිටියත් මොකද , ඔහු ඉතිරි කර ගිය උපහාස හා අපහාස කතා  ලෝකයේ ඕනිම තැනක තව කල්ප කලන්තාරයක් පවතිනු ඇත . සේද මාවත දිගේ රටවල් ගණනක උපහාස කතාන්දර නස්රුදීන්ගේ නමට සින්න වී ඇත . 

ඒ අපේ අන්දරේට  වගේමය. හම්බන්තොට දිස්ත්‍රික්කයේ ඉපදුනා යයි කියන අන්දරේද , නස්රුදින් මෙන්ම දේශපාලන හා ආගමික සංස්ථාවද උපහාසයට ලක්කොට ඇත. මේ ලඟදි දවසක ලංකාවේ ප්‍රකට කලාකරුවෙක්  සමග  අන්දරේ හා නස්රුද්දීන් ගැන කතා කරමින් සිටිද්දී අපි දෙන්නම අන්තිමට එකඟ වුනේ නස්රුද්දීන් යනු අපේ අන්දරේට වඩා සිරා පොරක් බවය. 

ඒ අපේ කම පහත්  කොට සලකන්නට කී  දෙයක් නොව නස්රුද්දීන්ගේ කතා වැඩි රටවල් ගණනාවකදී ඔපමට්ටම් වී සාරවත් වී තිබෙන නිසාය. අනෙක් අතින් අපේ අන්දරේගේ කතාද සුළුවෙන් සලකන්නට බැරි තරම් අපූරුය .

නස්රුද්දීන්ගේ කතාවල බොහෝ විට බූරුවෝ සිටි අතර  හඳ  ගැන බොහෝ කතා  තිබුනේය. ගපුර් ගුල්යාම්ගේ මගේ හපන්කම පොතේ තිබෙන්නක් මෙන් මසුරු වෙළෙන්දන්, පූජකයන් , සොර සැමියන් හා මෝඩ ගැමියන් ගැන තිබුනේය. 

මේ කතා කියවන විට නස්රුද්දීන් යනු එක පුද්ගලයෙක් නොව විශාල ප්‍රජාවක් අතරේ මතුවන හාස්‍ය රස කතා ගිණුමට බැර කිරීමට තෝරාගත්  පුද්ගලයෙක්දැයි  මට සිතේ .

මම නස්රුදින් ගැන තුර්කි ජාතික මිතුරන් කිහිප දෙනෙක්ගෙන් විස්තර ඇසුවෙමි. ඒ නම කියපු හැටියේම ඔවුන් සියලු දෙනාගේ මුවේ මදහසක් මතුවුන අතර  නස්රුද්දීන් කියන්නේ අපේ කෙනෙක් බව  ආඩම්බරයෙන් කිව්වෝය.  

අපි එකළ  කියවූ අදටත් කියවන පත්තරවල  වෙනත්  විහිලු කතා බහුතරයක් නස්රුද්ද්දින් සම්බන්ධ කතා බව මම දැනගත්තේ ඔහු ගැන වැඩිදුරටත් හොයාබලන විටය . 

එක්තරා උපවාස කාලයක උපවාසය අවසන් කිරීමේ භෝජන සංග්‍රහය සුදානම කර තිබුණේ  ගම්මුලාදෑනියාගේ ගෙදරය. මේ භෝජන  සංග්‍රහයට නස්රුද්දීන්ටද ආරාධනා කර තිබුනේය.

සිය ගොවිපළේ වෙහෙසෙමින් එළුවන් බලාකියා ගනිමින් උපවාසයට පේ වෙමින් සිටි නස්රුද්දීන්ට එදා හවස් වෙනතුරු වැඩ රාජකාරි තිබුනේය. ඔහුට භෝජන සංග්‍රහය මතක් වුනේ හොඳටම බඩගිනි වූ විටය . ඒ වනවිට ඔහුගේ පරණ හම්පඩ කබාය මඩ  තැවරී දාඩියෙන් පෙඟී ගොස් තිබු අතර උත්සවයට යනවිට හොඳින් හැඳ පැළඳ ගෙන එන්නැයි කල් ඇතිව දන්වා තිබූ  බව ඔහු දන සිටියේය. ඒත්  දැන් හොඳටම ප්‍රමාදය. ගෙදර ගොස් අලුත් ඇඳුමක් ඇඳගෙන එන්ට වෙලාවක් නැත. අනික යකෙක් කන්නට බඩගිනිය . ඕනි එක්ක වෙච්චාවේ  කියා නස්රුද්දීන් භෝජන සංග්‍රහයට ගියේය. එහෙත් ඔහුගේ මඩ  තැවරී, දුගඳ හමන පරණ කබාය නිසා ඔහුට කිසිම පිලිගැනීමක්  හෝ කෑම  මේසයක ඉඩක් ලැබුනේ නැත. හිත රිදුනූ  නස්රුද්දීන් බඩගින්නෙම  ගෙදර ගොස් ගෙයි තිබු අලුත්ම කබායක් ඇඳගෙන හනික ආවේය . මෙවර ඔහුට ඉතා හොඳින් සංග්‍රහ කෙරුණු අතර අනිත් ප්‍රභූන් පිරිසක් මැද  අසුන්ද  ලැබුනේය. තමන්ට ලැබුණු රස මසවුළු අතර තිබූ  බක්ලාවා  හා මිදිගෙඩි කොත  සාක්කුවල පුරවමින් හමූස්‌  කෝට්  එකේ තවරමින්  ඔහු විනෝද වුවා මිස කිසිම දෙයක් කෑවේ  නැත . ඔහු කෝට්  එකට නිතර මෙසේ කිව්වේය.

"උඹ කාපන් කෝට්  එක. මේ පංකාදු ෆෙලාෆිල් උඹ හොඳට කාපන් කෝට්  එක "'

'නස්රුද්දීන් ඔය මොන විකාරාක්ද කරන්නේ ?'. බලා  ඉන්නට බැරි තැන ප්‍රභුවරයෙක් ඇසුවෙය.

' මේකනේ ඉස්සෙල්ල මම පරණ කෝට්  එකක් ඇඳගෙන ආවා. කිසි කෙනෙක් මට කෑම  දුන්නේ නෑ . දැන් මේ අලුත් කෝට්  එක ඇඳගෙන අවම සියලු සංග්‍රහ ලැබුනා. ඉතින් මම තේරුම් ගත්තා මට නෙවෙයි කෑමට  ආරාධනා කරලා තියෙන්නේ කෝට්  එකට කියල" කියනා ගමන් අන්දරේ  තව ඔලිව් ගෙඩි කිහිපයක් කෝට්  සාක්කුවේ එබුවේය.

මට හිතෙන්නේ මෙය ප්‍රභල දේශපාලන උපහාසයක් බවය .

කලකට පෙර ලංකාවේ පළවූ   දීපන මාසික සඟරාවක මා කියවූ තව නස්රුද්දීන්ගේ කතාවක් මට මතකය. 

' නස්රුද්දීන් දවසක් හඳපානේ ඇවිදිමින් සිටියදී  අසල වත්තක  වතුර ලිඳක් දැක මුහුණ කට සෝදා  ගන්නට සිතුවේය. ඔහු පනිට්ටුව ලිඳට දමා ළිං  පතුල බලද්දී දුටු දෙයින් මහත්සේ කම්පා වුනේය '

' හත්දෙයියනේ හඳ ලිඳට වැටිලා " ඔහු වහා කඹය හා පනිට්ටුව එකෙල  මෙකෙල කරමින් හඳ පනිට්ටුවට දමා  ගැනීමට වෙහෙසුනේය. කොච්චර උත්සහ කලත් පනිට්ටුව තරමක් ඉහළට  උස්සද්දී හඳ  ළිං පතුලේම තිබෙනවා දැක දුක්  වුනේය. ආයෙත් පරෙස්සමට හඳ පනිට්ටුවට දමා ගන්නට උත්සහ කරද්දී ළිං  පතුලේ තිබු මුලක පනිට්ටුව පටලැවුණේය . 'දැන්නම් හඳ අල්ලා ගත්තා යැයි සතුටට  පත් නස්රුද්දීන් ශරීරයේ මුළු වැර  යොදා කඹය ඇද්දේය . "ජරාස්" හඬින් කැඩි ගිය කඹයේ  කොටසක් අතේ තිබියදී නස්ර්ද්දීන් විසිවිගොස්  උඩබැලිව  ඇද වැටුනේය . 

අසිහියෙන් මෙන් දෑස් විවර කරද්දී ඉහළ  ආකාශයේ දිලිසෙමින් තිබූ  පුන් සඳ දැක ප්‍රීතියෙන් පිනා ගියේය,

' අන්තිමේ කොහොමහරි මම හඳ  බේරා ගත්තා ' කියා සතුටින් මුමුනමින් උඩුබැල්ලෙන්ම  වැතිර සිටියේ මහත් වූ සන්තෝෂයෙනි.

මේ මම ඉතා මෑතකදී තුර්කියේ සිටියදී කියවූ නස්රුද්දීන්ගේ කතාවකි. 

දවසක් ගඩාගෙඩි ගෝනියක් බෙදාගන්නට බැරිව දබර කර ගනිමින් සිටි ළමයින් පිරිසක්  අසළින්  නස්රුද්දීන්  ඇවිදගෙන ගියේය.  නස්රුද්දීන් දුටු තරමක තේරුම් බේරුම් ඇති ළමයෙක් ' අනේ අන්කල් අපිට මේ ගෙඩි ටික බෙදා ගන්න උදව් කරන්න' යයි කිව්වේය.

කරුණු විමසා බැලු  නස්රුද්දීන් හරි මම බෙදල දෙන්නම් . නුඹලා කැමති මේවා දෙවියන්ගේ ක්‍රමයට බෙදා ගන්නද නැත්නම් සාතන්ගේ ක්‍රමේට බෙදා ගන්නද ?  කියා ඇසුවේය.

"ආයේ මොනා අහන්නද දෙවියන්ගේ විදිහට" ළමෝ එක හඬින්  කීහ .

නස්රුද්දීන් එතන සිටි ලොකුම ළමයාට ගෙඩි ගොඩෙන් බාගයක් දුන්නේය . තව ළමයෙකුට පහක්ද, තව කෙනෙකුට හතරක්ද ලෙස බෙදාගෙන ගිය අතර අන්තිමේ ළමුන් කිහිප දෙනෙක්ට කිසිවක්ම ලැබුනේ නැත .

' මේ මොන බෙදිල්ලක්ද ? " අසාධාරණයට ලක්වූ ළමෝ ගේම ඉල්ලුවෝය .

ඉණට  අත්දෙක තියාගත් නස්රුද්දීන් මෙසේ කීවේය .

" උඹලගෙන් මං  ඇහුවනේ කවුරු බෙදන විදිහටද ඕනි කියල . දැන් උඹල මහා එකාලට ඉඩකඩම් වස්තුව එහෙම බෙදල දීලා තියෙන්නෙත් ඔය ක්‍රමේට නෙවෙයිද?"